Guatr İçin Hangi Doktora Bölüme Gidilir?

Guatr Hastalığına Hangi Doktor Bakar?

Guatr hastalığı olan ya da bu hastalıktan şüphe eden kişiler dahiliye (iç hastalıkları) veya kulak burun boğaz bölümünde görev yapmakta olan uzmanlara başvurabilirler.

Boynun ön alt kısmında bulunan, kelebek şeklinde ki küçük salgı bezlerine tiroid bezi ismi verilmektedir. bu bezler metabolizmayı ve büyümeyi kontrol eden hormonların üretimini sağlar. Tiroid hormonları vücudun bir çok organının ve hücresinin işleyişini önemli derecede etkilemektedir.

Vücüdumuzun kullandığı enerji, ısısı ve sindirim sistemi ile kalp, beyin ve kasların stabil şekilde çalışması bu hormonlardan etkilenmektedir. Konumuz olan guatr hastalığı ise tiroid bezinin, normal olmayan şekilde büyümesinden kaynaklanmaktadır.

Bu tiroid bezi büyüme gösterdiğinde hormon üretimi aynı seviyede kalabildiği gibi azalma ve çoğalma da gösterebilir. Bu durumda kişide solunum güçlüğü, uyku bozukluğu, kilo alıp verme, çarpıntı ve öksürük gibi fizyolojik durumlar görülebilir. Guatr basit, kalıtsal ya da daha farklı sebeplere bağlı olmak üzere üç grupta incelenebilir.

İyot Eksikliği
Guatr hastalığı ile en sık karşılaşılmasının başlıca sebebi iyot eksikliği denilebilir. Tiroid bezi, tiroid hormonu üretmek için kandan iyot toplamaktadır. Fakat vücutta yeterli miktarda iyot olmadığında sorunlar baş gösterir. Beyin, tiroid hormonu üretmesi açısından tiroid bezine sinyaller yollar ve bu sinyaller doğrultusunda hormon üretimi yapmaya çalışan tiroid bezinin büyümesine sebep olur.

Türkiye’de iyot eksikliğinden dolayı meydana gelen guatr hastalığı sayısı oldukça fazladır. Vücut iyotu tüketilen besinlerden alır fakat bu besinlerin iyotlu topraklarda yetişmesi gerekmektedir. Denize yakın topraklarda ya da deniz ürünlerinde bol miktarda iyot bulunur fakat denize uzak olan yerleşim yerlerinde yetişen besinlerde yeterli miktarda iyot bulunmayabilir. Ülkemizde ki bazı bölgelerde bulunan topraklarda iyot az olmasından dolayı insanlar günlük iyot ihtiyacını yeterli miktarda karşılayamayabilir.

Ülkemizde de olduğu gibi bir çok ülkede de iyot eksikliğinin önüne geçebilmek adına iyotlu tuz üretilir. İyi bir önlem olan bu yöntem, günümüzde insanların sağlıklı yaşamak adına hayatlarından tuzu çıkarması ile daha az yönde etkili olmaya başlamıştır.

Bağışıklık Sistemi Bozukluğu
Graves ve hashimoto hastalıkları sıkça görülen tiroid hastalıkları arasındadır. Bu hastalıklar otoimmün, bağışıklık sistemi hastalıklarıdır. Normal şartlarda savunma mekanizması olan bağışıklık sisteminin tiroid dokularına karşı geçtiği saldırıdan dolayı meydana gelmektedir. Graves hastalığı aşırı hormon üretimine sebep olabildiği gibi, hipertiroidi olarak bilinen duruma da yol açabilir. Bağışıklık sistemi enfeksiyonlara karşı savaş proteinleri tiroide göndermektedir. Bu durum gerçekleştiğinde tiroid bezini harekete geçirerek tiroid bezinin fazla çalışmasına sebep olarak büyümesine ve guatr hastalığının ortaya çıkmasına sebep olur.

Hashimoto hastalığı ise iltihap sebebiyle tiroidin daha az çalışmasına ve hormon üretiminin azalmasına neden olduğundan görülür. Tiroid hormonu seviyesi düştüğü zaman bir sinyal verilir ve başka bir hormon devreye girer fakat tiroid bezi bu sinyale karşı cevapsız kalır ve şişerek guatr’a neden olur.

Tiroid Nodülleri
Bazı zamanlarda hücre büyümeleri anormal olduğunda tiroid bezinde nodül ismi verilen yumrular meydana gelir. Ve bu nodüller tiroid bezinin genişleme göstermesine sebep olarak nodüler guatr oluşumuna yol açar. Çok sayıda ki nodül iyi huyludur. Çeşitli kaynaklarda bu konu için %5-10 arasında kansere rastlama ihtimali olduğu söylenmektedir. Nodülün iyi huylu mu, kötü huylu mu olduğunun anlaşılması için tüm mevcut modüllere ayrı şekilde ypaılacak biyopsi sonucunda anlaşılabilmektedir.

Sigara
Guatr’ın ortaya çıkmasında sigaranın etkisi olabilir. Tütün içerisinde bulunan kimyasallar vücudun iyottan faydalanmasına engel olabilecek özelliklere sahiptir. Sigara kullanıp, besinlerden günlük iyot ihtiyacını karşılayamayan kişiler daha çok risk altındadır.

Hamilelik ve Ergenlik Dönemi
Ergenlik ve hamilelik döneminde hormon seviyelerinde meydana gelen değişiklikler tiroid bezini olumsuz yönde etkileyebilir ve guatr hastalığı riski oluşturabilir.

Lityum
Özellikle bazı psikolojik sorunların tedavisi için kullanılmakta olan lityum tuzu içerikli ilaçlar tiroid bezinin faaliyetini etkileyebilir. Bu tarz ilaçların reçete edilmesinden önce doktor tarafından tiroid ile ilgili kontroller yapılmalıdır.

Enfeksiyon
Bir takım bakteri, parazit ve mantarlar sebebiyle meydana gelen enfeksiyonlar tiroid bezlerinde ağrı ve şişme yaparak, guatr hastalığının oluşmasında rol oynayabilmektedir.

Aşırı İyot Alımı
Guatr hastalığının sebeplerini sıralarken en sık iyot yetersizliğinden dolayı meydana geldiğini söylemiştik. iyot yetersizliğinden olduğu gibi fazla iyot birikmesinden dolayı da tiroid bezinin etkilenmesi söz konusu olabilir. Bu da guatr hastalığına sebep olabilir.

Radyasyon
Radyasyona maruz kalmakta guatr hastalığını tetikleyebilir. Örneğin kanser hastalığı için radyoterapi tedavisi gören hastaların boyun bölgesine uygulanan radyasyon sonucunda kişide guatr olabilme olasılığı bulunmaktadır.